دو مورد از مصالح ساختمانی پرکاربرد و مهم در ساختمان سازی، شناژ و فونداسیون هستند. این مصالح شباهت های زیادی از جهت کاربرد به یکدیگر دارند. شناژ، وظیفه اتصال پی های عمودی و جلوگیری از وارد شدن تمام فشار سازه به یک نقطه را بر عهده دارد. فونداسیون نیز انتهایی ترین قسمت یک ساختمان و خاک در تماس با آن است که فشار حاصل از بخش های بالایی ساختمان را به زمین سازه منتقل می کند تا از آسیب دیدن ساختمان جلوگیری کند. در ادامه این مطلب همراه ما باشید، تا با تفاوت شناژ و فونداسیون و همچنین نحوه عملکرد این دو عضو ساختمانی بیشتر آشنا شویم.
شناژ چیست؟
پیش از پرداختن به تفاوت شناژ با فونداسیون، بهتر است در وهله اول با این دو عضو ساختمانی بیشتر آشنا شویم. در ساختمان سازی، از پی های منفردی که با فاصله از یکدیگر قرار دارند استفاده می شود که برای اتصال این پی ها به هم، از پی های افقی شکل با مقاومت بالا استفاده می شود که شناژ نام دارند.
شناژها که به آن ها کلاف نیز گفته می شود، وظیفه کاهش فشار وارد شده به فونداسیون های افقی و عمودی سازه را بر عهده دارند. چهار نوع شناژ با کاربردهای مختلف وجود دارد که عبارتند از: شناژ افقی، شناژ عمودی، شناژ مخفی و شناژ مورب. از شناژ اغلب در ساختمان های چند طبقه و مرتفع، برای اتصال پی های بالایی و پایینی به یکدیگر استفاده می شود و کاربرد اصلی آن، بالا بردن مقاومت ساختمان و ایمن سازی آن در مقابل رویدادهایی مانند زلزله و در نتیجه آسیب دیدن ساختمان است. با ابن اوصاف متوجه شدید که ساختمان بدون شناژ چه عواقب خطرناکی دارد.
مطالب بیشتر: شناژ ساختمان چیست؟ + انواع و کاربردها
فونداسیون چیست؟
فونداسیون، بخشی در ساختمان سازی است که بارها و فشارهای وارد شده بر سازه را به پایین ترین قسمت ساختمان، یعنی پی و زمین انتقال می دهد. لازم است بدانید فونداسیون از نشست و ریزش ساختمان جلوگیری می کند و بر اساس عمق زمین، به دو نوع سطحی و عمقی دسته بندی می شود. در عمق کم زمین از فونداسیون سطحی مانند پی منفرد، پی شناژ و … برای ساختمان های کوچک و کم ارتفاع، و از فونداسیون عمیق مانند شمع و ستون بالن و … برای ساخت ساختمان های بزرگ و مرتفع استفاده می شود.
به طور کلی، علی رغم شباهت ها، تفاوت شناژ با فونداسیون در سه مولفه اصلی جنس مصالح، شیوه اجرا و وظیفه هر یک از این دو عضو ساختمانی است که آن ها را از یکدیگر متمایز می کند. شناژ یک المان سازه ای اما فونداسیون مجموعه ای از المان های سازه ای است. هر دو آن ها به منظور حفاظت و ایمن سازی ساختمان استفاده می شوند.
تفاوت شناژ با فونداسیون
- وظیفه: شناژ وظیفه اتصال پی ها، و فونداسیون نیز وظیفه انتقال نیرو از سازه به زمین را بر عهده دارد. هر دو این اقدامات برای ایمنی و افزایش مقاومت سازه در برابر رویداد هایی چون زلزله انجام می شود.
- جنس مصالح: دیگر تفاوت شناژ با فونداسیون، در جنس مواد ساخت و مصالح آن ها است. جنس مواد سازنده شناژ اغلب بتن است، اما فونداسیون ممکن است از جنس مواد مختلفی چون سنگ، بتن، خاک و … باشد.
- شیوه اجرا: شیوه اجرای شناژ و فونداسیون به این شکل است که شناژ اغلب به صورت افقی یا عمودی، و فونداسیون نیز به شکل سطحی یا عمیق در ساختمان سازی اجرا می شوند. از شناژ در لایه های بالایی ساختمان و از فونداسیون در بخش های زیرین سازه جهت انتقال بار و فشارهای ساختمان به زمین استفاده می شود.
- کاربرد: کاربرد اصلی شناژ و فونداسیون در ساختمان سازی و برای ایمن کردن سازه است. به عبارت بهتر، هر دو این عضو های ساختمانی، با توجه به شرایط سازه می توانند در ساختمان های مختلف استفاده شوند.
- ضرورت اجرا: اگرچه استفاده از شناژ و فونداسیون در تمام سازه های ساختمانی کاربرد دارد، اما به طور کلی استفاده از شناژ تنها در سازه های که در معرض نیروهای جانبی چون زلزله قرار دارند، و استفاده از فونداسیون در تمام سازه ها ضروری و الزامی است.
- هزینه اجرا: اگرچه هزینه اجرا به مولفه های مختلفی چون نوع سازه، بارهای وارده بر آن و همچنین شرایط خاک وابسته است، اما می توان گفت شناژ به نسبت فونداسیون، معمولاً هزینه بیشتری دارد.
سخن پایانی
همان طور که در طول مقاله نیز به آن اشاره کردیم، شناژ و فونداسیون دو المان بسیار مهم و اساسی در ساختمان سازی هستند. این المان ها نقش مهم و کلیدی در ساخت یک سازه ایمن و اصولی ایفا می کنند. علی رغم اینکه هر دو مصالح ساختمانی در ایمن سازی و استحکام بیشتر ساختمان نقش دارند، اما از جهات کاربرد، وظیفه، جنس مصالح، شیوه اجرا، ضرورت اجرا و هزینه تفاوت هایی با یکدیگر دارند. ما تلاش کردیم در این مقاله از ویلاسازی مجریان، تحت عنوان تفاوت شناژ با فونداسیون، به آن ها بپردازیم.
سوالات متداول
۱. وظایف شناژ و فونداسیون در ساختمان سازی چیست؟
شناژ و فونداسیون تا حدودی وظایف مشابهی دارند اما به طور کلی، هر دو آن ها برای جلوگیری از نشست ناگهانی ساختمان، ایمن سازی سازه، توزیع یکنواخت نیرو و فشار در بخش های مختلف سازه و جلوگیری از آسیب دیدن ساختمان به هنگام رویداد های طبیعی چون زلزله به کار برده می شوند.
۲. شناژ و فونداسیون از چه جهاتی با یکدیگر تفاوت دارند؟
تفاوت شناژ و فونداسیون، در عواملی چون کاربرد، جنس مصالح، شیوه اجرا، ضرورت اجرا و هزینه است.
